Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Özyiğit M. (Yürütücü), Alpaslan B., Tezel B. , Afşar K. , Arman M., Akseki U.
Deng Xiaoping reformlarıyla 1978 yılında dışa açılan Çin Halk Cumhuriyeti, dünya ekonomisine hızlıca adapte olmuştur. Çin’in dünya ekonomisiyle eklemlenmesi, Çin Modeli olarak anılan kendi devlet sistemine içkin özgün bir yaklaşım ortaya çıkarmıştır. Bu noktada Çin’in dünyanın geri kalanıyla kurduğu karşılıklı ekonomik ve politik ilişkiler, uluslararası alanda Kuşak Yol Girişimiyle (BRI – Belt and Road Initiative) somutlaşmaktadır. 2013 yılında Çin’in açıkladığı BRI, dünyada 150’den fazla ülke ve uluslararası kuruluşu kapsaması planlanan Çin merkezli ticaret ağlarının örülmesi ve güçlendirilmesi projesidir. Çin, bu proje ile dünyayla olan entegrasyonunu güçlendirmeye ve derinleştirmeye odaklanmıştır. Özellikle gelişmekte olan ülkeler için bir kalkınma ve iş birliği süreci inşa etmeye başlamıştır. Bu inşa süreci, Çin lehine bir tür hegemonik güç ürettiği tartışmasını da beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda bu proje önerisinin temel motivasyonu, Çin’in uluslararası güç olarak yükselişini ve bu yükselişin Türkiye’ye olası etkilerini anlama çabasına bir katkı sağlamaktır.
Bu kapsamda bu proje önerisinin özgün değeri, Doğal Dil İşleme ve Makine öğrenmesi teknikleriyle elde edilen duygu analizi verilerini merkeze alarak, algısal, politik, ekonomik, teknolojik ve hegemonik etkileşim ve kırılma noktalarına dönük zamansal ve mekânsal çıkarımlar sunmasından gelmektedir. Bu tür bir karşılaştırmalı inceleme uluslararası ilişkilerde yapısal bir belirleyen olarak kabul edilen politik süreçlerin yapısallığının sınırları konusundaki çalışmalara bir katkı niteliği taşımaktadır.
Bu kapsamda proje önerisinin yönetimi açısından ilk adımda Çin’e dönük algının zamansal ve mekânsal ölçekte makine öğrenmesinden yararlanarak duygu analizine dayalı bir biçimde ölçülmesi ve sınıflandırılması planlanmıştır. İkinci adımda, Türkiye diplomasisindeki hegemonya tartışma ve değerlendirmeleri bağlamında Çin konusundaki görüşlerin yapılandırılmamış mülakat yöntemiyle belirlenmesi hedeflenmiştir. Söz konusu görüşmelerin ayrıca hegemonya ve Çin konusundaki ilerleyen adımlar için öngörülmeyen yararlar sağlayabileceği düşünülmüştür. Üçüncü adımda, 2000’li yıllardan itibaren küresel düzlemde politik kırılma noktalarının zamansal ve mekânsal olarak saptanması ve duygu analizinden gelen çıktılarla birlikte değerlendirilmesi uygun bulunmuştur. Dördüncü adım, kapitalizme özgü iktisadi güç ilişkilerinin belirleyici bir boyutunun yenilikler olduğu düşüncesine dayanılarak yeniliklerin temel boyutlarından biri olarak görülen patentlere odaklanmıştır. Duygu analizinden gelen veriler ile patentlerin zamansal ve mekânsal dağılımının bir arada değerlendirilmesinin Çin yükselişinin oldukça yararlı bir temsili göstergesi olacağı düşünülmüştür. Beşinci adım, Çin’e dönük algılar ile iktisadi süreçler arasındaki koşutluk ve farklılıklara odaklanmaktadır. Bu çerçevede Çin’in algılanma biçiminin reel iktisadi süreçler konusundaki etkileri, ithalat değerleri ve altyapı yatırımlarına etkiler biçiminde iki örnek bağımlı değişken üzerinden Panel Veri Analizi kullanılarak incelenecektir. Altıncı adım, Çin’e dönük algının, -çok daha keskin bir şekilde görülmesi muhtemel olan- finans sektörü üzerindeki etkilerinin BRI ülkelerinin borsa endeksleri bağlamında panel veri analizi ile incelenmesine ayrılmıştır. Yedinci adım, hegemonya endeksi tartışmalarından ve projedeki ilk altı adımda ortaya çıkan sonuçlardan hareketle duygu durumlarına bağlı olarak ortaya çıkan algıları da içine alan bir hegemonya endeksinin oluşturulmasına ayrılmıştır.
Proje önerisinin bilisel/akademik yaygın etkisi kapsamında disiplinlerarası bir çalışmayla yüksek etki değerine sahip bilimsel dergilerde en az üç adet yayın üretilmesi planlanmaktadır. Ekonomik/sosyal/ticari yaygın etkisi kapsamında ise proje bulgularının rapor haline getirilerek Çin ve Türkiye ilişkileri bağlamında politika yapıcılarına sunulması ve politika oluşumu sürecine bilgi sağlaması hedeflenmektedir. Proje kapsamında bir doktora bursiyerinin doktora tezinin alt bölümü üretilecektir. Ayrıca bu proje kapsamında üç lisans öğrencisinin akademik hayata başlaması ve gelişimi de başarılmış olacaktır.