Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Yayla S., Altan S. (Araştırmacı), Ersöz kanay B., Sağsöz H., Çatalkaya E., Altan F.
Proje Özeti
Giriş: Toraks travması küçük hayvan pratiğinde yüksek morbidite ve mortalite oranına sahiptir. Toraks travmasında takip edilmesi gereken acil parametrelerin ve skorlamaların tanımlanmasına rağmen konu üzerine güncel çalışmalar özgünlüğünü korumaktadır. Diğer taraftan düşük enerjili laser tedavisi (LLLT) kullanımı son yıllarda veteriner pratikte yaygınlaşmaktadır.
Özgün Değer: İnvazif olmayan, toksik olmayan ve çevreyi kirletmeyen yenilikçi bir gelişme olarak tanımlanan LLLT’nin doku iyileşmesini hızlandırmasının yanı sıra ağrı ve yangının azaltılması için etki mekanizmaları tanımlanmıştır. Lazer tedavisi kas-iskelet ağrısı, osteoartrit, eklem ağrısı ve iltihaplanma, nöropatik ağrı, otit, dermatit, kronik veya iyileşmeyen yaralar ve dekübital ülserler gibi çeşitli klinik hastalıkları tedavi etmek için farklı bir dalga boyunda ve güç yoğunluğunda ışık enerjisi kullanan bir çeşit fotobiyomodülasyondur. Son dönemde akciğerler üzerine hem insanlarda hem de deney hayvanlarında çokça çalışma yapılmış olmasına rağmen ne kedilerde ne de diğer hayvanlarda toraks travması konusunda çalışma yapılmamıştır. Ancak köpeklerde akciğer hasarınının iyileşmesini, plevral efüzyon ve akciğer ödeminin emilimini hızlandırdığı yönünde raporlar bulunmaktadır.
Amaç: Bu projede toraks travması olan kedilerde düşük enerjili laser kullanımının tedavi üzerine etkinliğinin araştırılması amaçlandı.
Yöntem: Travma şikayeti ile gelen kediler ilk değerlendirme ve acil müdahaleleri yapılırken bunlar içerisinde sadece toraks travması olan kediler belirlenecektir. Bu toraks travmalı olan kediler içerisinde ise ilk muayene bulgularına göre standardize edilerek kalp atımı (HR) ve solunum sayısı (RR) orta düzeyde artmış, ATT (animal trauma triage) skoru orta travmalı, radyolojik skorlaması orta derecede olan kediler çalışmaya dahil edilecektir. Klinik muayenede TFAST ultrasonografisi yapılacaktır. Çalışma her birinde 25 kedi olacak şekilde iki gruba ayrılan toplam 50 kedi üzerinde yürütülecektir. Bu gruplardan ilkinde standart toraks travma protokolü uygulanacaktır. İkinci grupta ise standart protokole ek olarak LLLT uygulanacaktır. Bütün hayvanlardan kan alınarak tam kan, biyokimya ve kan gazlarına bakılacaktır. Ayrıca kedilerde başlangıç ve tedavinin 3, 5 ve 7. günlerinde bronkoalveolar lavaj (BAL) yapılarak toplanan BAL örneklerinde inflamatuar yanıtın yoğunluğu histopatolojik olarak belirlenecektir. Serum, plazma ve BAL sıvısında antioksidan ve sitokin seviyeleri belirlenecektir. Çalışmadan elde edilen veriler istatistiksel olarak hesaplanarak sonuçlar yorumlanacaktır.
Yönetim: Projenin faaliyetlerinin iş planıyla birlikte gerçekleştirilmesi ve sonuçlandırılması 24 aylık bir süre içerisinde planlanmıştır. Görev dağılımları Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı öğretim üyeleri ve Araştırma Görevlisi dahil edilmiştir. Ayrıca Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı iki öğretim Üyesi ile Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalından bir öğretim üyesi de çalışmadaki analizleri yapmak üzere araştırma ekibine dahil edilmiştir.
Yaygın Etkisi: Bu projeden elde edilen sonuçların uluslararası indekslerce taranan dergilerde makale olarak yayımlanma potansiyeli yüksektir. Ayrıca proje sonuçları uluslararası bilimsel bir kongrede bildiri olarak sunulacaktır. Toraks travması için sağkalım oranı üzerine veya tedavi süresinin kısalması gibi anlamlı bir sonuç elde edilirse LLLT’nin endikasyonları kadar toraks travması konusuna da katkı sağlanacaktır.