Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Ülkemizde, su kaynaklarının korunmasında uygulanan en önemli yönetmelik olan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) ile deşarj standartları teknoloji bazlı verilmekte ve her su kütlesinin aynı nitelikte olduğu kabul edilerek aynı sektörel deşarj standartları geçerli sayılmaktadır. Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği (YSKY) ise sürdürülebilir kalkınma hedefleri ile uyumlu bir şekilde koruma kullanma dengesi gözetilerek yüzeysel su kaynaklarının korunmasını ve iyi su durumuna ulaşılması için alınacak tedbirlere yönelik esasları ortaya koymaktadır. Bununla birlikte ülkemiz koşullarında eksik olan, Su Çerçeve Direktifinde (SÇD) de belirtildiği üzere su kaynaklarının korunmasında alıcı ortam su kalitesi göz önüne alınarak belirlenen alıcı ortam bazlı deşarj standartlarının uygulanmasıdır. Bu kapsamda projenin amacı; Su Çerçeve Direktifi (2000/60/EC) (SÇD)’de ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’de deşarj standartları belirlemek için uygulanan yaklaşımları bir arada inceleyerek sentezlemek, farklı yaklaşımları bütünleştirerek alıcı ortam bazlı deşarj limitlerini geliştirmek ve ülkemiz havzalarında da uygulanabilecek modelleme esaslı bir yöntem ortaya koymaktır. Projede karışım bölgesinin belirlenmesi için SÇD tarafından önerilen ‘Discharge Test’ yazılımı kullanılacaktır. ABD’de uygulanan Günlük Maksimum Toplam Yük (GMTY) yaklaşımı matematiksel modelleme kullanılarak uygulanacaktır. Su kalitesi modeli bir simülasyon-optimizasyon modeline entegre edilecektir. Bu model kapsamında su kalitesi modelinin girdi ve çıktıları kullanılarak oluşturulmuş Yapay Sinir Ağları (YSA) tabanlı vekil bir simülasyon modeli kullanılacaktır. Ayrıca alıcı ortamda belirlenecek noktasal atıksu deşarjlarında iki ayda bir olmak üzere tehlikeli madde grupları, endokrin bozucular (EDC) gibi kirleticileri içeren ve SÇD’de 2013/39/EU direktifinde adı geçen öncelikli maddeler (priority substances) ve belirli kirleticiler (specific pollutants) 1 yıl boyunca izlenecektir. Alıcı ortamda Çevresel Kalite Standartlarını (ÇKS) aşan parametrelerin ilgili ÇKS limit değerlerine çekilmesini sağlayacak şekilde proje kapsamında değerlendirilen noktasal kaynakların kirletici deşarj limitlerinin belirlenmesi amacı ile Diferansiyel Evrim Algoritmasına dayanan bir optimizasyon modeli kullanılacaktır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Türkiye havzalarında yaptıkları izleme çalışmalarının sonuçları Küçük Menderes Havzası’nda su kalitesinin istenen seviyede olmadığını ve kirliliğe sebep olan noktasal kaynaklarda kirlilik önleme ve azaltma gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu noktada, Küçük Menderes özelinde yapılacak çalışma, incelenen kirleticiler için alıcı ortam bazlı deşarj limitlerini ortaya koyacak ve havzadaki su kalitesi sorunlarının çözümüne katkı sağlayacaktır. Proje kapsamında Küçük Menderes Havzasına özel olarak modelleme esaslı GMTY yaklaşımı ile alıcı ortam bazlı deşarj limitleri belirlenmiş olacaktır.