Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
İlhan T. (Yürütücü), Vardar D., Suzer E. , Gündüz M. , Okay günaydın S. , Darılmaz E.
Dünyada 100 bin yıldır var olan en eski organizmalardan Akdeniz'in endemik türü Posidonia oceanica (Linnaeus) Delile 1813 deniz çayırı, Akdeniz’de yaklaşık 50.000 km2’lik alanda yayılım göstermekte ve Türkiye’de Akdeniz, Ege ve kısmen Marmara Denizleri’nde gözlenmektedir. Denizel biyoçeşitliliğin sürdürülebilirliği açısından bir ekosistem mühendisi olan P. oceanica çayırları, aynı zamanda iklim değişikliği ile mücadele konusunda önemli karbon yutaklarından biri olarak ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda, P. oceanica’nın karbon tutma kapasitesine yönelik çalışmalar dünya genelinde son yıllarda ivme kazanmıştır. Ülkemiz kıyılarında bir pilot alanda da bu proje kapsamında çok disiplinli bir yaklaşım ile güncel ve tarihsel karbon stoklarını, farklı karbon kaynaklarını da ele alacak şekilde kapsamlı bir araştırma yapılması hedeflenmektedir.
Projede Karaburun–Ildır Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde belirlenecek olan çalışma alanında çok disiplinli yaklaşımlar kullanılarak deniz çayırlarının ve matlarının oluşturduğu ekosisteme ait karbon depolama, denge veya karbon salınımı yönündeki güncel işlevinin ve karbon rezervlerinin ortaya çıkarılmasına yönelik araştırmalar gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda, deniz jeofiziği çalışmalarıyla, yayılım gösteren P. oceanica çayırları ile matların akustik sistemler ve örnekleme mekanizmaları kullanılarak tespiti ve haritalandırılması gerçekleştirilecektir. Bu işlemlerin ardından aletli dalışlar ve görüntüleme sistemleri ile yerinde doğrulama yapılacaktır. Alanda yapılacak örneklemeler ile sediment, partikül madde ve biyotada kimyasal analizler yapılacak, ayrıca yaprak epifitlerinde ve matlardaki omurgasız canlı grupları teşhis edilerek incelenen her bir bileşenin mavi karbon stoklarına katkıları belirlenecektir. P. oceanica’nın bulunduğu alanda su kolonundaki akıntı hızı ve yönü belirlenecek; bölgedeki fiziksel parametreler (sıcaklık, tuzluluk, fotosentetik aktif radyasyon ve çözünmüş oksijen) ölçülerek net ekosistem üretiminin belirlenmesi sayesinde de P. oceanica çayırlarının güncel üretime (CO2 tutma ve O2 üretme kapasitesinin kestirimi) katkısı belirlenecektir. Son olarak, saha çalışmalarında toplanacak tüm uzamsal veriler coğrafi bilgi sistemi yazılımları kullanılarak, verilerin birbirleri ile entegrasyonu ve bu verilerin uzamsal analizleri gerçekleştirilecektir.
Projede önerilen iş paketleri kapsamında uygulanacak yöntemlerin, amaç ve hedefler ile özgün değere katkısı bakımından, ülkemiz kıyılarında gerçekleştirilmesi planlanan öncü bir çalışma olacağı düşünülmektedir.
Projemizin tamamlanması ile Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında iklim değişikliğinin etkileri ve iklim değişikliği ile mücadele konularında temel bir veri seti literatüre kazandırılmış olacaktır. Bu kapsamda yapılabilecek sonraki çalışmalar için bir metodoloji ortaya konulması hedeflenmektedir. Bu veri setleri ile ulusal ve uluslararası bilimsel çıktılar oluşturulması planlanmaktadır. Projede görev alacak genç araştırmacılar güncel ve gelişmekte olan bir çalışma konusunda deneyim kazanmış olacaktır. Bununla birlikte, bu projenin ardından deniz çayırları ve iklim değişikliği konuları ile ilgili yeni projelerin ortaya çıkmasına katkı sağlanmış olacaktır.